El Jable, de geheime schat van Lanzarote
Een organisch zanddek baant zich een weg door de uitgestrekte vallei tussen de Risco de Famara en de dorpen Soo en Muñique en zorgt voor een ongewoon landschap met een eigen leven.
El Jable is een ecosysteem van zeeresten van vier kilometer breed, waar endemische flora en fauna en unieke gewassen ter wereld voorkomen. Ontdek nog een van onze natuurlijke schatten door middel van wandelingen, gastronomie en etnografie.
Wandelen. El Jable in vogelvlucht
Een wandeling langs de lijn van vulkanen van Soo, in het natuurpark van de Chinijo archipel, is de beste manier om de adembenemende schoonheid van El Jable te waarderen. Stop eerst voor een gezellig ontbijt in de teleclub van het dorp. In Soo zijn nog spontane voorbeelden te vinden van inheemse flora, zoals de jable ster ui (Androcymbium psammophilum) of de barrilla (Mesembryanthemum crystallinum), waaruit zeep en kleurstoffen worden gewonnen.
De ervaring wordt verrijkt als u wordt begeleid door een plaatselijke gids tijdens de beklimming van de Pico Colorado. Dankzij het uitzicht kunt u de Caldera Trasera en, al slingerend op de hellingen, de cisternen, symbool van de watercultuur en de traditionele architectuur van Lanzarote, waarderen.
Vanaf de westkant van de Montaña de Soo ziet u het pad naar de top en een panoramisch uitzicht op El Jable en de oceaan. Laat u wiegen door de passaatwinden zoals ze dat doen met de Jable richting La Tiñosa. De afdaling van de berg is niet minder spectaculair en op de Peña Juan de Hierro wacht u een andere ontdekking, enkele rotsgravures met een Lybisch-Berbers schrift.
Zoete aardappel, het kroonjuweel
Inmiddels weet u waarschijnlijk wel waarom het ruige, door mensen getemde land van Lanzarote zo’n hoogwaardige landbouwproductie heeft. Dit is geen toeval.
Op het eiland wordt al eeuwenlang gewerkt aan duurzame ontwikkeling, wat vooral tot uiting komt in de landbouw. Onder heroïsche omstandigheden produceert de boer de vloeibare vrucht van La Geria en, in El Jable, de delicatesse van het droge land: de zoete aardappel (batata).
Dit product van de zoete aardappelfamilie is zo subliem dat het een symbool is geworden van de traditionele Canarische keuken. Dus voor ons is een sancocho zonder zoete aardappel of Kerstmis zonder truchas (zoete pasteitjes) ondenkbaar. Als u een fijnproever bent, heeft u geluk, want de zoete aardappel is overgegaan in de nouvelle cuisine. Het is de moeite waard om de zoete aardappelchips of het dessert met zoete aardappel van chef Luis León te proberen.
En hoezo is het een uniek product? Omdat het slechts op één traditionele manier kan worden geteeld, in het organogene zand dat El Jable is en dat op natuurlijke wijze de vochtigheid vasthoudt van de weinige regen die op Lanzarote valt.
De geweldige oogst van El Jable houdt hier niet op. Vraag in een van de Canarische restaurants naar gerechten op basis van pompoen, krieltjes (de woestijntruffels), ui, zelfs watermeloen of meloen en u zult begrijpen waarom El Jable een van de best bewaarde schatten van het eiland is.
Inheemse vogels
De Berthelots pieper, westelijke kraagtrap en griel zijn de drie gevleugelde buren van de speciale vogelbeschermingszone van El Jable. Als u van ornithologie houdt, pak dan uw verrekijker, want in dit halfwoestijnsteppe-ecosysteem kunt u deze soorten observeren, waarvan de eerste twee endemisch zijn.
De westelijke kraagtrap is in werkelijkheid geen trap, maar de vogelsoort Chlamydotis undulata. U moet heel goed opletten om hem te zien, want ondanks zijn grote afmetingen, scharrelt de Canarische kraagtrap in het open veld over het grondgebied en zijn zeldzame verschijningen zijn een bezienswaardigheid.
De Berthelots pieper (Anthus berthelotii), een familielid van de pieper, is echter zo ver verwant als twee en een half miljoen jaar solitaire evolutie toelaat.
Foto: ernestogcu.blogspot.com
Een bezoek aan de batateros
En in het midden van het eiland ligt met trots het gastvrije dorpje San Bartolomé, dat de filosofie van het rustige leven in het binnenland van Lanzarote belichaamt. De inwoners staan liefkozend bekend als batateros, bewakers van de jable-gewassen. Een bezoek aan het Tanit Etnografisch Museum is een must als u de voorouderlijke cultuur die op het eiland nog leeft wilt opsnuiven.
Als u graag wat meer wilt weten over de plaatsen die u bezoekt, zijn de historische getuigenissen in San Bartolomé bijna onuitputtelijk: de gofio-molen van Don José María Gil, het Casa Ajei of het Casa Mayor Guerra, het huis van de gouverneur toen Lanzarote een eiland van landsheren was. Een laatste suggestie: neem voordat u het dorp verlaat een enyesque (hapje) onder de flamboyante boom op het terras van het Plaza de la Iglesia, en maak van de gelegenheid gebruik om een blik te werpen op het reclamebord van de gemeentelijke schouwburg. De batateros houden van het toneel.
Milieuvriendelijke souvenirs
Na zoveel emoties zult u een stukje El Jable mee willen nemen in uw rugzak. Het is moeilijk om de liefde die u net hebt ontmoet achter te laten. Het goede nieuws is dat de boeren hun biologische producten naar de markten op het eiland brengen.
Op Lanzarote reserveren we de zondag voor Teguise, met de belangrijkste vlooienmarkt van de Canarische Eilanden. Tinajo houdt ook een boerenmarkt in Mancha Blanca, voor de hermitage Los Dolores. Op zaterdag is de ambachtsmarkt in Haría een goed excuus om kennis te maken met dit prachtige dorp waar César Manrique zijn laatste jaren doorbracht.
In Arrecife dient de kerk van San Ginés als decor voor de zaterdagochtend boerenmarkt, waar wij graag met de plaatselijke bevolking socialiseren op een van de kleine terrasjes en tavernes in de kustzone. Natuurlijk houdt San Bartolomé ook een ambachtelijke markt op de eerste zondag van de maand.
Let op: u zult wijn, jam, zeezout, uien, linzen uit Lanzarote, aloë vera… mee willen nemen. Maar ja, dan is uw koffer weer te zwaar. Kom gewoon snel terug. We zullen hier op u wachten.